Raport eksperta

Data werdyktu: 23.07.2020 19:52

Nie, szczepionki nie wpływają na genom, nawet te oparte na DNA i RNA. Twierdzenie, że ich zastosowanie wiąże się ze zmianami w kodzie genetycznym osoby szczepionej, nie znajduje poparcia w literaturze przedmiotu ani w opiniach ekspertów. Zgłoszone zapytanie wpisuje się w szereg rozmaitych obaw i niezgodnych ze stanem wiedzy medycznej przekonań związanych ze szczepieniami ochronnymi. Zrozumiałe, iż tego rodzaju nieporozumienia są szczególnie częste w wypadku stosunkowo nowej (choć rozwijanej już od ok. 30 lat) formy szczepień, jaką są tzw. szczepionki genetyczne. Choć laikom mogą one nasuwać skojarzenia z organizmami modyfikowanymi przez dodanie obcych genów (transgenów), w rzeczywistości są od nich odległe i opierają się na innych technikach, które nie wiążą się ze zmianami w genomie. Celem dowolnej szczepionki jest "wytrenowanie" układu odpornościowego osoby narażonej na zakażenie tak, by możliwe było uniknięcie zachorowania. Kluczem do tego jest wytworzenie przez organizm odpowiednich antygenów, co w innym wypadku wymagałoby przejścia infekcji. W konwencjonalnych szczepionkach jako swoista "instrukcja" dla układu odpornościowego wykorzystywane bywają np. żywe, ale osłabione, albo też inaktywowane próbki odpowiedniego wirusa bądź cząsteczki wirusopodobne (zawierające rekombinowane strukturalne białka, ale pozbawione materiału genetycznego). To jednak nie jedyne opcje. W ostatnich dekadach rozwijany jest także inny kierunek - tzw. szczepionki genetyczne przygotowane na bazie kwasów nukleinowych, to znaczy - zawierające RNA lub DNA kodujące białka strukturalne wirusa. Szczególnie obiecujące zdaniem ekspertów są projekty związane z wykorzystaniem mRNA, określane niekiedy wręcz "nową erą wakcynologii". Ta technika żywiej rozwijana jest dopiero od kilkunastu lat. Badacze podkreślają jednak zgodnie jej zalety, m.in. wysoką elastyczność i wyjątkowo małe ryzyko powikłań; tym bardziej, iż samo mRNA ulega rozkładowi w komórkach w zaledwie parę godzin. Przesłana nam do analizy konferencja samozwańczej niemieckiej "Pozaparlamentarnej Komisji Śledczej ds. Koronawirusa" (ACU) powiązanej z organizacją AfA (Ärzte für Aufklärung) deklarującą sceptycyzm względem pandemii COVID-19 i wdrażanych w związku z nią środków zaradczych nie jest wiarygodna. Choć firmują ją swoimi nazwiskami lekarze - Martin Haditsch i Bodo Schiffmann - nie są to epidemiolodzy ani specjaliści od szczepień. Choć występują z pozycji autorytetu, eksperci w odpowiednich dziedzinach nie podzielają ich opinii. "Szczepionki DNA lub RNA są uznawane za nośniki informacji [genetycznej - PAP], ale nie jest możliwe, by cząstki te zostały włączone do ludzkiego genomu" - twierdzi Angéline Rouers, badaczka Singapurskiej Sieci Immunologii (SIN), w komentarzu do podobnej sprawy przytaczanym przez współpracujący z Instytutem Poyntera serwis Health Feedback. Podobnie wypowiadają się eksperci przytaczani m.in. przez agencję Reutera. Takie też wnioski płyną z publikacji w renomowanych czasopismach naukowych. Trzeba pamiętać, że nauki medyczne nie poprzestają na sporze autorytetów, a szczególnie w tak krytycznych kwestiach, jak bezpieczeństwo szczepień - jedna z najbardziej rygorystycznych procedur w nauce. W kontekście walki z pandemią COVID-19 szczepionki mRNA opracowują m.in. firmy Moderna, BioNTech/Pfizer i CureVac. Tego rodzaju preparaty testowane są już m.in. w USA, gdzie bezpieczeństwo szczepionki firmy Moderna sprawdza obecnie Narodowy Instytut Alergii i Chorób Zakaźnych (część rządowej agencji NIH podlegającej amerykańskiemu resortowi zdrowia).

Żródła

Dostęp do źródeł: 23.07.2020 NIAID (25.02.2020, ost. aktl. 17.07.2020). Safety and Immunogenicity Study of 2019-nCoV Vaccine (mRNA-1273) for Prophylaxis of SARS-CoV-2 Infection (COVID-19), https://clinicaltrials.gov/ct2/show/NCT04283461 Health Feedback - Flora Teoh (30.06.2020). "Contrary to popular claim on social media, RNA vaccines do not alter our DNA", https://healthfeedback.org/claimreview/contrary-to-popular-claim-on-social-media-rna-vaccines-do-not-alter-our-dna/ Reuters Fact Check (18.05.2020). "False claim: A COVID-19 vaccine will genetically modify humans", https://www.reuters.com/article/uk-factcheck-covid-19-vaccine-modify/false-claim-a-covid-19-vaccine-will-genetically-modify-humans-idUSKBN22U2BZ Lawrence Corey i in. (11.05.2020). "A strategic approach to COVID-19 vaccine R&D". "Science", https://science.sciencemag.org/content/early/2020/05/12/science.abc5312 Cuiling Zhang i in. (27.03.2019). Advances in mRNA Vaccines for Infectious Diseases". "Frontiers in Immunology", https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fimmu.2019.00594/full Norbert Pardi i in. (12.01.2018). "mRNA vaccines — a new era in vaccinology". "Nature Reviews Drug Discovery" 17, s. 261–279 (2018), https://www.nature.com/articles/nrd.2017.243 Antoine Baudrimont i in. (12.07.2017). "Multiplexed gene control reveals rapid mRNA turnover". "Science Advances" Vol. 3, no. 7, https://advances.sciencemag.org/content/3/7/e1700006 Thomas Schlake i in. (12.10.2012). "Developing mRNA-vaccine technologies". "RNA Biology", 9:11, 1319-1330, https://www.tandfonline.com/doi/full/10.4161/rna.22269