Raport eksperta

Data werdyktu: 07.12.2021 21:05

Spanie pod kocem z folii aluminiowej nie jest skuteczną osłoną przed tzw. promieniowaniem elektromagnetycznym, mimo że materiał ten posiada właściwości ekranujące. W życiu codziennym nie ma jednak potrzeby zabezpieczania się przed falami radiowymi (wliczając w to WiFi i 5G). Na początek zastrzeżmy, że w omawianym przypadku „promieniowanie elektromagnetyczne” to w zasadzie synonim fal radiowych i mikrofal, tj. pól elektromagnetycznych o częstotliwościach od 100 kHz do 300 GHz. Ten szeroki zakres obejmuje m.in. telefonię komórkową (w tym 4G i 5G), krótkofalówki, bezprzewodowy sygnał radiowy i telewizyjny, WiFi czy Bluetooth. Niekiedy można napotkać w tym kontekście na określenie „smog elektromagnetyczny” – o tyle mylące, że niewidoczne fale radiowe są założonym produktem, a nie skutkiem ubocznym działania urządzeń je wykorzystujących, pozwalającym zastąpić ciężkie, kosztowne i nieporęczne przewody. Faktycznie wszechobecność rozmaitych sygnałów bywa uciążliwa – nie tyle dla ludzi jednak (o tym dalej), co dla rozmaitych precyzyjnych przyrządów (np. w samolotach), które muszą być chronione przed zakłóceniami. Podobnie jest w przypadkach, gdy konieczne jest odizolowanie jakiegoś przedmiotu czy miejsca od fal radiowych ze względów cyberbezpieczeństwa (np. zabezpieczenie nośnika elektronicznego lub karty płatniczej przed kradzieżą danych). Tym celom przede wszystkim służą wszelkie materiały ekranujące, m.in. rozmaite metale – w tym zwłaszcza aluminium, które łączy stosunkowo dużą wytrzymałość z lekkością. Pod wskazanym względem twierdzenie o potencjale nawet folii aluminiowej jako tarczy przed PEM jest prawdziwe – z kilkoma zastrzeżeniami. Przede wszystkim, aby móc rzeczywiście odizolować się od fal radiowych, konieczne byłoby całkowite osłonięcie się materiałem o właściwościach ekranujących w tzw. puszce Faradaya. Tym samym np. koc, a tym bardziej pas czy czapka wyłożona aluminium nie będą wystarczające – fale radiowe przedostaną się po prostu pozostawionymi szczelinami (chyba że i tak zatrzyma je już sama skóra, jak w przypadku np. fal milimetrowych wykorzystywanych w łączności 5G). Poza tym jednak trzeba pamiętać, że tego rodzaju ochrona w warunkach codziennych jest nie tylko uciążliwa i niepraktyczna, ale też zwyczajnie zbędna. Potencjalna ekspozycja na fale radiowe w przestrzeni publicznej jest monitorowana i podlega regulacjom krajowym i międzynarodowym – w Polsce dopuszczalne poziomy PEM określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2019 r. Poziom PEM w swojej okolicy samodzielnie można sprawdzić np. dzięki Systemowi Informacyjnemu o Instalacjach wytwarzających Promieniowanie Elektromagnetyczne (https://si2pem.gov.pl/). Osobne regulacje określają limity w przypadku urządzeń bezprzewodowych użytku osobistego, dla których określa się tzw. szybkość absorpcji właściwej (SAR) dla różnych części ciała – i obowiązują producentów sprzętu, np. komórek. Jedynym potwierdzonym wpływem PEM na człowieka przy zachowaniu ww. regulacji jest tzw. efekt termiczny, czyli – miejscowe, powierzchowne i krótkotrwałe nagrzewanie się ciała (np. części głowy przy telefonie). Historycznie kraje dawnego bloku wschodniego stosowały surowsze limity PEM niż np. państwa Europy Zachodniej. Obecnie normy te są wyrównane w Unii Europejskiej. Wbrew twierdzeniom producentów i sprzedawców rozmaitych specjalnych tekstyliów, farb ekranujących i odpromienników, nie stwierdzono dotychczas żadnych poważnych i niewątpliwych efektów zdrowotnych funkcjonowania w takim środowisku. Ww. kwestie szczegółowo omawiane są w języku polskim w tzw. Białej Księdze PEM – opracowaniu ekspertów Instytutu Łączności – Państwowego Instytutu Badawczego, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego i Ministerstwa Cyfryzacji. Przedstawiciele IŁ-PIB osobno odnieśli się także do rozmaitych specyfików mających chronić nabywców przed PEM w publikacji „Orgonity i odpromienniki”. Informacje o unijnych regulacjach oraz obecnym stanie wiedzy na temat PEM i ich efektów na człowieka dostępne są na stronie Komisji Europejskiej – po angielsku, francusku, hiszpańsku i niemiecku (w wersji popularnej; na stronie także pełny anglojęzyczny raport SCENIHR z 2015 r.).

Żródła

Dostęp do źródeł internetowych: 6.12.2021 r. Chung D.D.L. (2020). Materials for electromagnetic interference shielding, w: "Materials Chemistry and Physics" Vol. 255, https://doi.org/10.1016/j.matchemphys.2020.123587. Komisja Europejska (2015). Potential health effects of exposure to electromagnetic fields, https://ec.europa.eu/health/scientific_committees/opinions_layman/electromagnetic-fields2015/en/index.htm Por. SCENIHR (20.01.2015). Final opinion on Potential health effects of exposure to electromagnetic fields (EMF), https://ec.europa.eu/health/scientific_committees/consultations/public_consultations/scenihr_consultation_19_en Instytut Łączności – Polski Instytut Badawczy (7.08.2019, aktl. 26.08.2020). Biała Księga PEM. Pole elektromagnetyczne a człowiek. O fizyce, biologii, medycynie, normach i sieci 5G, https://www.il-pib.pl/pl/publikacje/biala-ksiega-pem Por. IŁ-PIB - Jakub Kwiecień, Rafał Pawlak (5.06.2020). Orgonity i odpromienniki, https://www.gov.pl/web/5g/orgonity-i-odpromienniki ISAP (bd.). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 grudnia 2019 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz.U. 2019 poz. 2448.), isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190002448 System Informacyjny o Instalacjach wytwarzających Promieniowanie Elektromagnetyczne, https://si2pem.gov.pl/