Raport eksperta

Data werdyktu: 09.06.2022 15:35

Nie. Wbrew temu, co 6 czerwca powiedział szef rosyjskiej dyplomacji Siergiej Ławrow, władze ukraińskie nie zakazały posługiwania się językiem rosyjskim i go nie dyskryminują. Co więcej, posługuje się nim bez mała 1/3 Ukrainców. „Wyobraźmy sobie przez chwilę, co by było, gdyby w Irlandii zlikwidowano język angielski? Albo, powiedzmy, Belgia zniosłaby język francuski, a Szwajcaria francuski, niemiecki lub włoski. Jak na to zapatruje się Europa? Nawet nie zamierzam się nad tym zastanawiać” - powiedział minister spraw zagranicznych Rosji Siergiej Ławrow. W dniu 25 kwietnia 2019 roku Rada Najwyższa Ukrainy znaczną większością głosów (ze stosunkiem 278 do 38) przyjęła ustawę o zapewnieniu funkcjonowania języka ukraińskiego jako państwowego, którą ówczesny prezydent Petro Poroszenko podpisał 15 maja 2019 roku. Nie jest to ustawa o polityce językowej państwa, lecz o roli języka urzędowego w życiu państwa. Konstytucja Ukrainy z 1996 roku w artkule 10 stanowi, że „językiem państwowym Ukrainy jest język ukraiński. Państwo zapewnia wszechstronny rozwój i funkcjonowanie języka ukraińskiego we wszystkich sferach życia społecznego, gwarantuje się swobodny rozwój, wykorzystywanie i ochronę języka rosyjskiego i innych języków mniejszości narodowych”. Mimo tego, że konstytucja Ukrainy przewiduje uchwalenie osobnej ustawy dotyczącej „stosowania języków na Ukrainie”, przez długi czas politykę językową państwa określała ustawa o językach w Ukraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej, która została uchwalona już 1989 roku. Zgodnie z jej przepisami językiem państwowym USRR jest ukraiński; gwarantowała ona jednak rosyjskiemu językowi status „języka kontaktów międzynarodowościowych” i zapewniała dwujęzyczność wszystkich sfer życia społecznego (w praktyce oznaczało to zdecydowaną przewagę rosyjskiego w obrocie urzędowym; w wielu dziedzinach był to monopol). Ustawa nakazuje używanie języka ukraińskiego w sferze publicznej przez urzędników, sędziów, policjantów, żołnierzy, nauczycieli, pracowników zakładów medycznych, adwokatów i notariuszy. Ukraiński ma być językiem wykładowym w placówkach oświatowych, jednak ustawodawca wskazał, że państwo ma sprzyjać nauczaniu języków komunikacji międzynarodowej, przede wszystkim angielskiego. Dokument przewiduje również, że w ciągu trzech miesięcy od jego uchwalenia parlament powinien przyjąć ustawę o językach mniejszości narodowych. Nowe przepisy ponadto mówią, że ukraińskim powinny władać osoby ubiegające się o obywatelstwo Ukrainy. Język ukraiński ma być językiem wykorzystywanym w mediach (nie mniej niż 90 procent czasu antenowego) oraz w języku tym ma być wydawane nie mniej niż 50 procent książek, które ukazują się w jednym wydawnictwie w ciągu roku. Na liczącej (przed rosyjską inwazją) 44 miliony ludności Ukrainie pierwszym językiem był ukraiński dla 68 proc. mieszkańców, zaś dla 30 proc. – rosyjski.

Żródła

https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/2704-19#Text https://www.radiosvoboda.org/a/movny-zakon-sfera-obsluhovuvannia-derzhavna-mova/31044007.html https://www.pedrada.com.ua/article/2658-zakon-pro-derjavnu-movu https://www.latimes.com/socal/daily-pilot/opinion/story/2022-03-07/a-word-please-a-few-facts-about-the-language-of-ukraine