Raport eksperta

Data werdyktu: 02.09.2022 17:36

To nieprawda. Reparacje wojenne od pokonanych w II wojnie światowej Niemiec i przyznanie Polsce tzw. ziem zachodnich w ramach rekompensaty za utracone Kresy, to dwie różne sprawy. Na rozpoczętej 17 lipca 1945 roku konferencji w Poczdamie decyzją Wielkiej Trójki przyznano Polsce prawo do reparacji od Niemiec niezależnie od przekazania terytoriów należących przed wojną do Niemiec, a położonych na wschód od linii Odra – Nysa Łużycka. Autor zgłoszonego do weryfikacji wpisu na Twitterze stwierdził, że Polska w ramach reperacji wojennych dostała ziemie zachodnie. „W ramach reparacji wojennych (pomijam historię z 1953 r. i całą kwestię reparacji od Rosji - o to PiS jako partia Kremla nie wystąpi) dostaliśmy ziemie zachodnie. Uznanie granic było częścią procesu. Czy rząd PiS rezygnuje z tych województw? To fakt, nigdy nie miał tam poparcia” - brzmi sprawdzany tweet. Twierdzenie o tym, że przyznanie Polsce ziem zachodnich to były reparacje jest błędne. Pisze o tym m.in. prof. Stanisław Żerko, historyk, pracownik Instytutu Zachodniego w Poznaniu i wykładowca Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni, na łamach portalu wszystkoconajwazniejsze.pl. „Twierdzi się niekiedy, jakoby Polska w ramach reparacji uzyskała tereny Rzeszy Niemieckiej położone na wschód od Odry i Nysy Łużyckiej. Tymczasem nabytki te miały być zdaniem wielkiej trójki jedynie rekompensatą za połowę przedwojennego terytorium Rzeczypospolitej, która została zaanektowana przez ZSRR. Na konferencji w Poczdamie (1945) przyznano Polsce prawo do reparacji od Niemiec niezależnie od przekazania terytoriów położonych na wschód od linii Odra - Nysa Łużycka” – wyjaśnia profesor Żerko w artykule pt. "Hipokryzja Berlina. Zasmucająca historia niemieckich odszkodowań dla Polaków". Przypomina o tym także na łamach Gazety Wrocławskiej prof. Jerzy Maroń, historyk. "/.../Konferencja Poczdamska ustaliła procent reparacji, jaki nam się należał i wiadomo było, że mieliśmy je dostać z sowieckiej strefy okupacyjnej. Ziemie Odzyskane były zaś rekompensatą za zmianę granic. O takim rozwiązaniu zaczęto mówić już w Teheranie, potem w Jałcie, a w Poczdamie oficjalnie to już przyklepano" – przypomina prof. Maroń. Kwestia granic Polski i sprawa reparacji były omawiane na konferencjach jałtańskiej i poczdamskiej. Ustalono, że Niemcy będą musiały zapłacić za szkody wyrządzone Polsce. Na konferencji w Jałcie (zaczęła się 4 lutego 1945 roku) Wielka Trójka - Stalin, Roosevelt i Churchill, przywódcy Związku Sowieckiego, USA i Wielkiej Brytanii - zadecydowali, że w zamian za utratę Kresów Wschodnich, Polska otrzyma Pomorze Zachodnie, Prusy Wschodnie, Śląsk, Ziemię Lubuską i Wolne Miasto Gdańsk. W Poczdamie postanowiono z kolei, że 15 proc. wszystkich wypłacanych na rzecz ZSRR reparacji ma uzyskać Polska, przy czym o sposobie ich regulacji miała decydować Moskwa. Według dr Mateusza Piątkowskiego, prawnika z Katedry Prawa Międzynarodowego i Stosunków Międzynarodowych WPiA Uniwersytetu Łódzkiego, Rosja nigdy nie zrealizowała obowiązku przekazania reparacji Polsce: "Nigdy nie podnosiliśmy tego tematu, ale twardy obowiązek transferu reparacji był właśnie po stronie rosyjskiej, dlatego w tym wypadku powinniśmy to [ubiegać się o reparacje także od Rosji-FH] rozważyć, ponieważ strona rosyjska nigdy nie zrealizowała obowiązku przekazania reparacji w stosunku do nas". Według prof. Maronia Rosjanie istnieją przesłanki aby sądzić, że Rosjanie uznali, że sam fakt otrzymania ziem zachodnich Polsce wystarczy. "I trzeba sobie powiedzieć, że choć oficjalnie nigdzie tego nie odnotowano, sowieci uważali, że Ziemie Odzyskane wraz z ich potencjałem gospodarczym, załatwiają problem reparacji. Takie opinie wielokrotnie padały w różnych rozmowach" - zauważa prof. Maroń w rozmowie z Gazetą Wrocławską.

Żródła

https://wszystkoconajwazniejsze.pl/prof-stanislaw-zerko-zasmucajaca-historia-niemieckich-odszkodowan-dla-polakow/ https://plus.gazetawroclawska.pl/sprawa-reparacji-za-ii-wojne-swiatowa-to-tylko-narzedzie-propagandowe-w-polskiej-polityce-wewnetrzej/ar/12355685 https://polskieradio24.pl/5/1222/artykul/3023346,jest-podstawa-prawna-ale-trudna-do-wyegzekwowania-jak-i-gdzie-polska-moze-walczyc-o-reparacje https://muzeum1939.pl/4-lutego-1945-roku-rozpoczela-sie-konferencja-w-jalcie/timeline/3088.html https://muzeum1939.pl/wojennekonferencje-poczdam/aktualnosci/4157.html https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/odszkodowania-wojenne;3950053.html