Raport eksperta

Data werdyktu: 11.05.2021 18:54

Profilaktyka zdrowotna to działania, których celem jest zapobieganie chorobom i ich konsekwencjom poprzez odpowiednio wczesne wykrywanie i leczenie. Twierdzenie, że profilaktyczne badania w kierunku wykrycia nowotworów bardziej szkodzą niż pomagają, jest kłamstwem. Autor zgłoszonego artykułu rozpowszechnia tezy, które są sprzeczne z wiedzą medyczną i dowodami naukowymi. „To absolutna bzdura, tu w ogóle nie ma o czym mówić. Każda forma profilaktyki – czy jest to profilaktyka pierwszo, drugo czy trzeciorzędowa ma pozytywny wpływ na stan zdrowia i potencjał zdrowotny. Nie każdy nowotwór musi się manifestować objawami, ale to nie jest tak, że jak nie odczuwamy objawów, to jesteśmy zdrowi” – wyjaśnia serwisowi Fakehunter dr hab. nauk medycznych Dominik Olejniczak, członek Zarządu Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani oraz adiunkt w Zakładzie Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Dr Olejniczak porównuje to z podwyższonym stężeniem cholesterolu, które „też nie daje objawów od razu”. Cholesterol – tłumaczy – odkłada się w organizmie przez lata i nie boli, jednak dolegliwości przychodzą z czasem. Jego nagromadzenie powoduje złe samopoczucie, utratę koncentracji, a w ostateczności, na przykład, udar – wylicza. „Podobnie jest z nowotworami. To, że ten nowotwór jest niewykryty, pozwala nam na pozostawanie w nieświadomości, tylko że potem efekty są takie, że jest za późno na leczenie i jedyna forma leczenia, która jest możliwa, to leczenie paliatywne. A nie o to chodzi” – wskazuje naukowiec. „Każda forma badań profilaktycznych jest wskazana, rekomendowana i to nie podlega żadnej dyskusji. Niezależnie od tego, czy to dotyczy nowotworów, czy chorób układu krążenia, czy to są badania przesiewowe, czy badania medycyny pracy, które też są profilaktyką. Pozostawanie w poczuciu zdrowia nie oznacza, że jesteśmy zdrowi” – podkreśla Olejniczak. Do badań profilaktycznych w celu zapobiegania i wczesnego leczenia raka zachęcają lekarze i rządy. Nawołuje do nich m.in. Narodowy Instytut Onkologii, który wymienia kilka rodzajów profilaktyki. Pierwszy z nich to profilaktyka wczesna, która polega na utrwalaniu prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia. Drugi to tzw. profilaktyka pierwotna, polegająca na zapobieganiu chorobom poprzez kontrolowanie czynników ryzyka. Trzeci to zapobieganie konsekwencjom choroby poprzez wczesne wykrycie i leczenie, w tym poprzez badania przesiewowe. Czwarty rodzaj to profilaktyka tzw. trzeciej fazy; polega ona na zahamowaniu postępu choroby i ograniczeniu powikłań. Najbardziej skuteczne jest badanie mające na celu wykrycie raka szyjki macicy – piszą autorzy pracy „Najczęstsze nowotwory złośliwe w Polsce – główne czynniki ryzyka i możliwości optymalizacji działań profilaktycznych”, Paulina Tuchowska, Halina Worach-Kardas i Jerzy T. Marcinkowski. Badanie to „polega na pobraniu wymazu z szyjki macicy ze strefy przejściowej, która jest najbardziej narażona na rozwój nowotworu. Badanie to charakteryzuje niski koszt i prostota wykonania. To głównie dlatego odnosi ono największy sukces wśród wszystkich badań onkologicznych” – stwierdzają. Wśród ważnych badań profilaktycznych naukowcy wymieniają też mammografię, która pozwala wykryć raka piersi. Jak czytamy, „pozwala ona na zdiagnozowanie nowotworu jeszcze w stadium bezobjawowym”. „Wczesne wykrycie raka piersi wpływa na skuteczność leczenia i lepszą jakość życia. Biorąc pod uwagę, że jest to pierwsza przyczyna zgonów wśród kobiet chorych na nowotwory złośliwe, należy pamiętać jak ważną rolę odgrywa profilaktyka” – zachęcają autorzy pracy. Według naukowców do redukcji zachorowań na choroby nowotworowe prowadzi realizacja rzetelnych programów profilaktyki pierwotnej. „Jest to o wiele łatwiejsza forma walki z rakiem niż kosztowne, a zarazem trudne, wysokospecjalistyczne leczenie, do którego nie wszystkie populacje mają równy dostęp” – czytamy. Zdaniem autorów na poziom skuteczności profilaktyki wpływ ma wiele czynników społeczno-kulturowych oraz postawa wobec zdrowia, która ogranicza jej zasięg. „W społeczeństwie funkcjonuje wiele stereotypów i nieprawdziwych przekonań wokół problemu zachorowania na raka” – przyznają. Do rozpowszechniania tych stereotypów przyczynia się też autor zgłoszonego artykułu. Podważając wnioski naukowców dotyczące profilaktyki przeciwnowotworowej i pisząc o jej rzekomych negatywnych skutkach, z całą pewnością nie służy on sprawie poprawy stanu zdrowia i jakości życia czytelników swojego bloga.

Żródła

Rozmowa telefoniczna serwisu Fakehunter z dr hab. Dominikiem Olejniczakiem, członkiem Zarządu Fundacji Obywatele Zdrowo Zaangażowani oraz adiunktem w Zakładzie Zdrowia Publicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. https://www.pib-nio.pl/profilaktyka-i-badania-przesiewowe/ http://phie.pl/pdf/phe-2013/phe-2013-2-166.pdf