Raport eksperta

Data werdyktu: 01.02.2024 12:33

Nie. Teza zaprezentowana w zgłoszonym wpisie to element rosyjskiej propagandy, której celem jest przekonanie opinii publicznej, że Polska jest „hieną" Europy i że tak, jak rzekomo doprowadziła do wybuchu II wojny światowej, spowoduje wybuch kolejnej. W rzeczywistości polsko-niemiecki pakt o niestosowaniu przemocy podpisany 26 stycznia 1934 r. był (podobnie jak pakt o nieagresji ze Związkiem Sowieckim z 25 lipca 1932 r.) próbą obrony niepodległości, a nie dążeniem do wojny. Był elementem tzw. polityki równej odległości autorstwa Józefa Piłsudskiego, prowadzonej przez Polskę w latach 30., która polegała na odsuwaniu zagrożenia zarówno ze strony Niemiec, jak i ZSRR poprzez utrzymywanie dobrych stosunków z oboma sąsiadami. Przedmiotem weryfikacji jest xeet w języku rosyjskim z 24 stycznia 2024 r., a więc opublikowany niemal w przeddzień kolejnej rocznicy podpisania paktu z Niemcami o nieagresji. Rosyjskie fake newsy w dziedzinie historii często pojawiają się w mediach społecznościowych przy okazji rocznic znanych wydarzeń historycznych. Autor wpisu twierdzi, że przyczyną wybuchu II wojny światowej był podpisany przez Polskę pakt o nieagresji z Niemcami. Wpis po przetłumaczeniu brzmi następująco: „A Polska nie chce bić się w piersi za to, że 90 lat temu – w styczniu 1934 roku – jako pierwsza podpisała pakt z Niemcami, dając tym samym początek II wojnie światowej? (nie chce przeprosić-red.) za okupację Śląska Cieszyńskiego? I za to, że nie pozwoliła Armii Czerwonej na pomoc Czechom? Nie trzeba było przywracać jej państwowości w 1945 r. - nie zasłużyła na to". To fake news. Deklaracja obu krajów o niestosowaniu przemocy była tylko krótkotrwałym zawieszeniem broni i próbą odsunięcia przez Polskę zagrożenia ze strony zachodniego sąsiada. Geneza paktu o nieagresji wiąże się z polityką Niemiec w latach 30. XX w. Dążyły one wówczas do rewizji postanowień traktatu wersalskiego, w tym odzyskania ziem utraconych po I wojnie światowej. W tym kontekście Polska była dla Niemiec państwem szczególnie niewygodnym, gdyż posiadała część terytoriów, które uważane były za należne Niemcom. Te już w 1938 r. zażądały od Polski zgody na przyłączenie Gdańska (mającego status wolnego miasta) do Niemiec oraz budowę eksterytorialnej autostrady i linii kolejowej przez polskie Pomorze do Prus Wschodnich. Kiedy w 1934 r. Polska podpisywała pakt, Hitler pozostawał u władzy dopiero od roku i, jak przekonywał np. na antenie Polskiego Radia prof. Marek Kornat w audycji z cyklu „Białe plamy", nie miał on jeszcze wtedy dostatecznie silnej pozycji, aby zdradzić swoje prawdziwe oblicze. Plany ekspansji sformułowane już w „Mein Kampf" postanowił odłożyć na bardziej dogodny moment. Z kolei dr Janusz Osica w audycji „Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej – Niemcy" tłumaczył, że Hitler deklarował się w 1934 r. jako przyjaciel Polski i polityk pokojowy. „Inne były priorytety, bowiem Hitler miał na celu remilitaryzację Niemiec. Gdy Wehrmacht zaczął stawać się potężną siłą i zarazem uzyskał zgodę państw zachodnich na anschluss Austrii, a później w Monachium na zajęcie części Czechosłowacji, nadeszła kolej na Polskę" – przekonywał dr Osica. Pakt, który naprawdę otworzył drogę do wojny został podpisany 23 sierpnia 1939 r. Tyle że przez Niemcy i ZSRR. Porozumienie to znane jako pakt Ribbentrop-Mołotow zawierało tajny protokół dodatkowy przewidujący podział Europy Środkowej i Wschodniej między dwa totalitarne reżimy. Pakt ten był bezpośrednią przyczyną wybuchu II wojny światowej, ponieważ dał Niemcom zielone światło do ataku na Polskę. Z punktu widzenia Polski, pakt o nieagresji z 1934 r. miał na celu przede wszystkim dać krajowi czas na przygotowanie się do wojny i zmniejszenie militarnej dysproporcji między Wojskiem Polskim a Wehrmachtem. W ocenie Józefa Piłsudskiego, deklaracja ze strony Niemiec była grą na zwłokę i prognozował on, że ocieplenie wzajemnych stosunków potrwa nie więcej niż cztery lata. Pod koniec 1938 r. minister spraw zagranicznych III Rzeszy, Joachim von Ribbentrop zażądał polskiej zgody na aneksję Gdańska przez Niemcy oraz zbudowanie eksterytorialnej autostrady łączącej Prusy Wschodnie z pozostałą częścią III Rzeszy. Dnia 5 stycznia 1939 r. Adolf Hitler powtórzył te żądania w rozmowie z ministrem spraw zagranicznych II RP, a w marcu 1939 r. Polska otrzymała je na piśmie. 31 marca 1939 r. brytyjski premier Neville Chamberlain oświadczył w przemówieniu, że Zjednoczone Królestwo czuje się zobowiązane do udzielenia Polsce natychmiastowego poparcia w razie wystąpienia działań wojennych, które mogłyby zagrozić niepodległości Polski, a w odpowiedzi na brytyjskie gwarancje dla Polski, 28 kwietnia 1939 r. Hitler w Reichstagu stwierdził, że uważa w takim razie pakt o nieagresji z Polską za jednostronnie naruszony.

Żródła

https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/12368/1MHI_20_1_2021_M_Koniecko_Polsko_niemiecki_pakt_o_nieagresji.pdf https://www.polskieradio.pl/39/156/artykul/2442130,deklaracja-o-nieagresji-z-hitlerem-%E2%80%93-pakt-z-diablem-proba-obrony-niepodleglosci https://dzieje.pl/aktualnosci/75-lat-temu-hitler-wypowiedzial-polsko-niemiecka-deklaracje-o-nieagresji https://www.iz.poznan.pl/publikacje/polska-niemcy-kontrowersje/26-stycznia-1934-r-polsko-niemiecka-deklaracja-o-niestosowaniu-przemocy