Raport eksperta

Data werdyktu: 27.05.2022 18:08

W 1980 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła, że ospa prawdziwa będąca jedną z największych plag ludzkości, została zwalczona dzięki szczepionce opracowanej 200 lat wcześniej przez Brytyjczyka Edwarda Jennera. Ospa prawdziwa jest to ciężko przebiegająca, wirusowa choroba zakaźna o wysokiej śmiertelności. Typowym objawem jest charakterystyczna wysypka, pojawiająca się w tym samym czasie na całym ciele, po około 2-4 dniach gorączki. W końcowej fazie choroby krosty pokrywają się strupami, po odpadnięciu których pozostają trwałe, szpecące blizny. Nowoczesna szczepionka powstała w latach 50. XX wieku, kiedy opracowano technikę wytwarzania termostabilnej, liofilizowanej szczepionki. Pierwsza duża próba zwalczenia ospy została podjęta w 1950 roku w celu jej wyeliminowania w obu Amerykach. W 1958 Światowe Zgromadzenie Zdrowia (najwyższy organ decyzyjny WHO) uchwaliło rezolucję wzywającą do globalnego wyeliminowania ospy prawdziwej. Chociaż niektóre kraje ustanowiły programy zwalczania ospy prawdziwej, nie istniała skoordynowana infrastruktura. Wiele programów upadło z powodu niewystarczających dostaw szczepionek i ograniczonych zasobów. Po zorganizowaniu akcji przeciwepidemicznej, po 1966 roku nastąpiła na świecie intensywna akcja całkowitej likwidacji tej groźnej choroby. Po szeroko zakrojonej debacie Światowe Zgromadzenie Zdrowia zatwierdziło 2,4 miliona dolarów na zainicjowanie globalnego programu zwalczania choroby w ciągu następnych 10 lat. Na początku kampanii Związek Radziecki i Stany Zjednoczone podarowały ponad 150 milionów dawek szczepionek. Mniej więcej w tym samym czasie opracowano rozwidloną igłę, która uprościła podawanie i zmniejszyła ilość wymaganej szczepionki. Wykorzenienie ospy prawdziwej Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) ogłosiła w 1980 r. Choroba została zwalczona dzięki szczepionce opracowanej 200 lat wcześniej. Wiek XVIII był przełomowy w rozwoju prac nad szczepionkami, kiedy to brytyjski doktor Edward Jenner opracował pierwszą na świecie szczepionkę. W 1796 roku Jenner przeprowadził eksperyment, polegający na zaszczepieniu ośmioletniego chłopca wirusem ospy krowiej. U chłopca rozwinęła się łagodna postać choroby i stał się on odporny również na ospę prawdziwą. W XIX wieku metoda Jennera zwana wakcynacją rozpowszechniła się prawie w całej Europie, a wkrótce również na całym świecie. Uznaje się, że środowisko jest wolne od wirusa ospy prawdziwej, którego kolekcje przechowywane są jednak w wybranych laboratoriach na świecie. Źródłem zakażenia w przypadku ospy prawdziwej jest chory człowiek. Przeniesienie choroby następuje najczęściej drogą kropelkową w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym człowiekiem lub pośrednio – przez kontakt ze skażonymi przedmiotami (np. koce, ubrania). Chory jest zakaźny od momentu pojawienia się pierwszych zmian na skórze i błonach śluzowych, aż do momentu całkowitego odpadnięcia strupów (strupy zawierające wirusa są także zakaźne). Okres ten wynosi z reguły około 3 tygodni. Powszechna jest wrażliwość ludzi niezaszczepionych. Odporność poszczepienna utrzymuje się przez kilka lat, po upływie których potrzebne jest wykonanie ponownego szczepienia. W związku z likwidacją choroby, w 1980 roku, zgodnie z zaleceniami WHO szczepienia przeciwko tej chorobie zostały całkowicie wycofane z kalendarza szczepień ochronnych. Tak więc ludność w Polsce, podobnie jak i w większości innych krajów, można obecnie uważać za nieodporną na wirusa ospy prawdziwej. Przed rokiem 1980, w celu uzyskania szczepionki do uodpornienia ludzi przeciwko ospie prawdziwej stosowano wirusa ospy krowiej tzw. wirusa krowianki, który należy do tej samej grupy wirusów co wirus ospy prawdziwej.

Żródła

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1069029/ https://szczepienia.pzh.gov.pl/ciekawostki/historia-szczepien-w-pigulce/ https://www.gov.pl/web/gis/ospa-prawdziwa